Logopeda

CO TO JEST ODDYCHANIE ?

CO ZROBIĆ ABY DZIECKO ODDYCHAŁO PRAWIDŁOWO?

Oddech – jest z nami od pierwszych do ostatnich chwil życia. Towarzyszy nam za dnia i w nocy, nieustanny, bezwarunkowy, niezbędny i konieczny: oddech. Oddychanie jest czynnością niezależną od naszej woli: możemy na chwilę wstrzymać oddech, ale na krótko; oddech przyspieszy, kiedy czegoś się boimy lub stresujemy lub złościmy. Oddychanie to życie, a świadome i prawidłowe oddychanie: pomaga nam rozładować napięcia, pozwala się zrelaksować i odprężyć, pomaga wyrzucić z siebie stres. Ten fizjologiczny oddech (nosowy) nawilża, oczyszcza i ogrzewa powietrze z każdym wdechem, kształtuje rozwój traktu ustno-twarzowego, sprzyja prawidłowej pozycji języka i warg, pozwala utrzymać odpowiednie napięcie mięśni twarzy. Towarzyszy ssaniu, później gryzieniu, żuciu i połykaniu. Zapobiega rozwojowi wad zgryzu. Wpływa na jakość poprawnej wymowy. Oddech – niby nic, a jego jakość ma tak ogromne znaczenie. Warto więc sprawdzić, jak oddycha Twoje dziecko ? Czy w czasie snu i zabawy ma zamkniętą buzię? Czy gdy czytacie książeczki albo oglądacie bajki ma domknięte wargi? Czy masz pewność, że ma drożny nosek i właśnie nim oddycha? Jeśli nie – to warto sprawdzić, dlaczego ?, poszukać przyczyny u specjalisty – laryngologa. 

Prawidłowe oddychanie– żebrowo – brzuszne, inaczej mówiąc żebrowo – brzuszno – przeponowe. Podczas mówienia powietrze wdychane jest przede wszystkim ustami, natomiast wydychane nosem lub ustami w zależności od wypowiadanych dźwięków.

Prawidłowy oddech podczas wypowiedzi– równy, szybki wdech, bez podnoszenia ramion, następnie wolny długi wydech, podczas którego następuje wypowiedź.

Nieprawidłowe oddychanie u dzieci:

• oddychanie szczytowe lub obojczykowo – żebrowe - w czasie wdechu poszerzają się przede wszystkim górne obszary klatki piersiowej, z równoczesnym uniesieniem ramion i łopatek, oraz podciągnięcie brzucha;
• nawykowe oddychanie dziecka przez usta;

prowadzi do:

• niedotlenienia układu nerwowego – zaburzenia koncentracji uwagi, większa męczliwość i trudności w nauce,
• nieprawidłowego gospodarowania powietrzem – krótka faza wdechowa i wydechowa, niska sprawność przepony (dziecko mówi szybko, częściej dobiera powietrze podczas mówienia, co może w przyszłości skutkować niepłynnością mowy),
• powstania i utrwalania nieprawidłowości w mowie,
• infekcji górnych dróg oddechowych,
• rozwijania wad postawy,
• nieprawidłowego funkcjonowanie mięśnia okrężnego warg, wiotkość mięśni policzkowych i wiotkość mięśni żwaczy, mogą pojawić się problemy z jedzeniem, utrudnione dmuchanie, niemożność oczyszczenia nosa, niechęć do intensywnej pracy żuchwy przy żuciu.

Rodzicu, idź z dzieckiem do specjalisty i zacznij działać, bo warto, bo trzeba, bo to najlepsze co możesz zrobić.

 ZABAWY I ĆWICZENIA ODDECHOWE

Prawidłowy oddech nie tylko wpływa na nasze zdrowie, ale też i na nasze mówienie.

Ważnym elementem terapii logopedycznej i ćwiczeń stymulujących rozwój mowy są ćwiczenia oddechowe. Dziecko samo nie wyrośnie ze złego sposobu oddychania. Wczesna terapia przyniesie szybsze efekty i nie pozwoli utrwalić się nieprawidłowościom. 

W naszym przedszkolu prowadzimy ciekawy program profilaktyczny „Oddycham nosem przez cały rok”, a jednym z jego kreatywnych elementów jest spotkanie z pacynką Nosalkiem. To zabawne zajęcia, podczas których dzieci uczą się, jak prawidłowo oddychać, co jest kluczowe dla rozwoju ich mowy i ogólnego zdrowia. Nosalek staje się sympatycznym przewodnikiem w podróży poprzez gry i ćwiczenia, które pomagają dzieciom kontrolować oddech. W ten sposób nie tylko rozwijają umiejętności logopedyczne, ale także zdobywają nowe umiejętności komunikacyjne, koncentrację i koordynację ruchową. Program ten integruje naukę z zabawą, tworząc pozytywną atmosferę rozwoju dla najmłodszych.

Zasady stosowania ćwiczeń oddechowych:

• na zewnątrz lub w pomieszczeniu – zawsze przewietrzonym,
• przed posiłkiem lub  co najmniej godzinę, lub więcej po jedzeniu ,
• przez kilka minut, nawet kilka razy dziennie.
• wydłużanie fazy wydechowej nie może być zbyt długie, bo może dojść do opróżnienia płuc z „powietrza zapasowego”
• dziecko wykonuje ćwiczenia zgodnie ze swoimi możliwościami,
• nie wykonujemy ćwiczeń, gdy dziecko ma katar, przerost migdałka gardłowego, krzywą przegrodę nosa, jest chore,
• ćwiczenia wykonujemy przy rozluźnieniu mięśni i swobodnej postawie ciała,
• ćwiczenia wykonujemy w formie zabaw!

Należy pamiętać, że:

• wydłużanie fazy wydechowej nie może być zbyt długie, bo może dojść do opróżnienia płuc z „powietrza zapasowego”
• dziecko wykonuje ćwiczenia zgodnie ze swoimi możliwościami,
• nie wykonujemy ćwiczeń, gdy dziecko ma katar, przerost migdałka gardłowego, krzywą przegrodę nosa, jest chore,
• ćwiczenia wykonujemy przy rozluźnieniu mięśni i swobodnej postawie ciała,
• ćwiczenia wykonujemy w formie zabaw!

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ ODDECHOWYCH:

• dmuchanie na wiatraczki, waciki, piłeczki, statki pływające po wodzie, listki, kwiatki, słoneczka,
• dmuchanie na świecę tak by nie zgasła i zdmuchiwanie świecy,
• nadmuchiwanie balona, gwizdanie gwizdkiem,
• gra na flecie, piszczałce, trąbce,
• studzenie herbaty, zupy,
• ćwiczenia z rurką: robienie bąbelków w szklance, rozdmuchiwanie małych elementów, przenoszenie za pomocą rurki poprzez zasysanie powietrza małych przedmiotów np. na obrazek.
• ćwiczenia z piórkami: zdmuchiwanie i łapanie, mocne dmuchanie tak by poleciało jak najdalej, aby unosiło się w powietrzu.
• zdmuchiwanie domku z kart,
• rozdmuchiwanie plamy farby na kartce,
• liczenie na jednym wydechu, powtarzanie zdań na jednym wydechu,
• wąchanie kwiatków, zapachów, potraw, kosmetyków,
• dmuchanie na zmarznięte dłonie, zamarzniętą szybę,
• zdmuchiwanie kropel deszczu, płatków śniegu,
• nabieranie powietrza nosem i wypuszczanie podczas artykulacji głosek s lub f,
• zdmuchiwanie chrupek,
• oddychanie w pozycji leżącej z zabawką na brzuchu,
• podczas jednego wydechu naśladowanie śmiechu różnych osób: dziewczynki (hi, hi, hi), chłopca (ha, ha, ha), babci (he, he, he), dziadka (ho, ho, ho),
• wdech z unoszeniem ramion do góry, wydech z opuszczeniem ramion,
• dziecko w siadzie skrzyżnym robi wdech w pozycji wyprostowanej, wydech przy skłonie w przód,
• dmuchanie na samochodzik resorowy po trasie wyznaczonej na stole, dywanie lub kartonie,
• dmuchanie do celu,
• ziewanie z głębokim wdechem powietrza i spokojnym wydechem.

Opracowanie: Barbara Walczak - logopeda